مباني نظري و پيشينه پژوهش (فصل دو) سبکهای زندگی و اضطراب از مرگ
تعریف سالمندی
انسان ها ، طی فرآیند زیستی با مرحلهای به نام سالمندی روبه رو میشوند که در گذرگاه رشد طبیعی به دست میآید . سالمندی را به طور قراردادی مترادف با آغاز سن 65 سالگی میدانند ( برک ، 2001 ؛ ترجمه سید محمدی ، 1387 )، به عبارت دیگر ، سالمندی دورهای از زندگی است که از 65 سالگی شروع میشود .
سن پیری ، به طور رسمی اغلب سن بازنشستگی گذاشته میشود ، که ممکن است از کشوری به کشور دیگر متفاوت باشد ، برای بیشتر کشورها ، سن بازنشستگی بین 60 - 65 سالگی است . بسیاری از مقالات آکادمیک به طور قراردادی ، گروه سنی 60 - 65 سال را به عنوان نقطه برش ، برای تعریف سالمندی استفاده میکنند ( موریچ و ایزه ، 2009 ) .
فرآیند سالمندی عبارت است از ، کاهش تدریجی عملکرد سیستمهای بدن . سالمندی ، یک فرد بالغ سالم را به فردی ضعیف با کاهش در ظرفیتهای فیزیولوژیک و افزایش استعداد ابتلا به بسیاری از بیماریها و مرگ تبدیل میکند . از نظر اريكسون ، آخرين بحران رواني - اجتماعي كه در سنين سالمندي اتفاق ميافتد ، انسجام در مقابل نوميدي است ، كه با شيوهي رويارويي فرد با پايان زندگي سر وكار دارد . دوران پيري از نظر اريكسون ، دوران بازنگري و تأمل است ، دوراني كه شخص طي آن رويدادهاي سراسر زندگي خود را از نظر ميگذراند . هر اندازه شخص به شيوهي موفقيت آميزي با مسائل مراحل پيشين زندگي ، كنار آمده باشد ، در اين مرحله بيشتر احساس كمال يافتگی و تماميت ( وحدت ) ميكند ؛ احساس اينكه زندگي را به خوبي سپري كرده است . اما ، هرگاه فرد كهنسال با احساس حاكي از پشيماني به زندگي گذشته بنگرد و جز يك سلسله فرصتهاي از دست رفته و شكستها چيزي در آن نبيند ، واپسين سالهاي زندگي او آكنده از نوميدي خواهد بود ( اتكینسون و همكاران ، 2003 ؛ ترجمه رفیعی و همکاران ، 1392 ) .
2 - 2 - نظریههای مطرح شده پیرامون سالمندی
الف ) نظریه زیست شناختی : نظریههای زیست شناختی به سه دسته تقسیم میشوند ، نظریه ایمنی ، این نظریه معتقد است که سیستم ایمنی که وظیفه محافظت از بدن را دارد ، با بالا رفتن سن ، توانایی خود را از دست میدهد و به دنبال این کاهش در اعمال طبیعی ، میزان عفونت و سرطان افزایش مییابد ؛ بنابراین ، با افزایش سن از مصونیت فرد در مقابل بیماریها کاسته میشود . در نظریه پیر شدن سلولی اعتقاد بر این است که تغییرات DNAو RNA از علل سالمندی هستند . به این صورت که تغییرات سلولها ، موجب تغییراتی در عملکرد اعضاء میگردد ( شاملو ، 1391 ) .
نظریه رادیکال آزاد آسیب سلولی را توضیح میدهد . رادیکال آزاد ، مولکولهای ناپایداری هستند که در طی فرآیندهای طبیعی تنفس و سوخت و ساز ، از قرار گرفتن در معرض تشعشع و آلودگی ، در بدن تولید میشوند